Epigenetik, DNA dizisini değiştirmeden, belirli genlerin faal veya pasif hale getirilmesini sağlayan bir düzenektir. Bunu çoklukla DNA’ya veyahut kromozomların yapısını belirleyen histon proteinlerine eklenen kimyasal kümeler gerçekleştirir.

Bilim insanları, DNA ve RNA epigenetiğinin birbirinden bağımsız olduğu niyetini yıkacak bir bulguya ulaştı. 17 Ocak’ta Cell mecmuasında yayımlanan araştırmaya göre, DNA ve RNA’daki epigenetik değişiklikler birbiriyle direkt kontaklı ve birlikte çalışarak gen ekspresyonunu hassas bir halde ayarlıyor.

Epigenetik değişikliklerin en yaygın tiplerinden biri metilasyondur. DNA üzerindeki metilasyon, DNMT1 ismi verilen bir protein tarafından gerçekleştirilirken, RNA metilasyonu METTL3-METTL14 isimli bir protein kompleksi tarafından yönetilir. RNA üzerindeki metilasyon, protein üretimini azaltarak gen ekspresyonunu düzenler.

Yeni çalışma, bu iki sistemin bağımsız değil, tersine birlikte çalıştığını gösterdi. Araştırmacılar, METTL3-METTL14 proteininin yalnızca RNA ile değil, tıpkı vakitte DNMT1 ile de fizikî olarak bağlandığını keşfetti. Bu yeni keşfedilen protein kompleksi, tıpkı gen üzerinde hem DNA hem de RNA seviyesinde metilasyon yapabiliyor. Bu durum, hücrelerin farklılaşma sürecinde gen düzenlemesini daha hassas bir formda kontrol etmelerini sağlıyor.

Araştırmacılar, keşfedilen bu yeni sistemin kanser ile nasıl bir teması olabileceğini anlamak için çalışmalarına devam ediyor. Şayet DNA ve RNA ortasındaki bu ahenk bozulursa, makul proteinlerin fazla ya da eksik üretilmesine neden olabilir. Araştırmanın başyazarlarından François Fuks, bu istikrarın bozulmasının hücrelerde tümör oluşumuna yol açabileceğini belirtti.

Günümüzde, DNA metilasyonunu engelleyen kanser tedavileri onaylanmış durumda. Birebir vakitte RNA metilasyonunu baskılayan tedaviler için klinik denemeler sürüyor. Araştırmacılar, bu iki formülün birlikte kullanıldığında daha etkili olup olmayacağını test ediyor. Yapılan ön çalışmalar, lösemi hastalarında bu iki tedavinin birleştirilmesinin kanserin ilerlemesini tersine çevirebileceğini gösterdi.

Fuks, “Laboratuvar ortamında bu iki ilacı birlikte kullanarak lösemik hücrelerin kanser ilerlemesini durdurmayı başardık. Gelecekte bu iki tedaviyi hasta üzerinde birleştirmek neden mümkün olmasın?” diyerek yeni keşfin kanser tedavisinde çığır açabileceğini vurguladı.