Arizona’daki Büyük Kanyon, milyonlarca yıl süren bir erozyon süreci sonucu oluşurken, Ay’daki misal yapılar için suyun yokluğu nedeniyle oluşum süreci uzun mühlet bir gizemdi. Lakin yeni yapılan bir araştırmaya nazaran, Ay’daki büyük kanyonlar, dev bir gök cisminin çarpması sonucu dakikalar içinde şekillenmiş.

DEVASA KANYONLAR NASIL OLUŞTU?

Ay’ın güney kutbu yakınlarında bulunan Schrödinger Krateri’nden dışa yanlışsız uzanan Vallis Schrödinger ve Vallis Planck isimli iki büyük kanyon, bu araştırmanın odağında yer aldı.

Vallis Schrödinger: 270 kilometre uzunluğunda ve 2,7 kilometre derinliğinde.

Vallis Planck: 280 kilometre uzunluğunda ve 3,5 kilometre derinliğinde.

Bu devasa yapılar, Ay’a çarpan büyük bir gök cismi tarafından fırlatılan gereçlerle oluşmuş. Çarpışma anında fırlayan kaya ve toprak modüllerinin oluşturduğu devasa izler olarak bilinen “ejecta ışınları”, kanyonların temel yapı taşlarını oluşturuyor.

ÇARPIŞMANIN GÜCÜ VE TESİRİ

Amerika’daki Lunar and Planetary Institute’den gezegen bilimci David Kring ve takımı, Ay yüzeyine ilişkin imajları tahlil ederek, bu çarpışmanın şiddetini modelledi. Araştırmacılar, çarpışmanın gücünün nükleer silahların toplam gücünün 130 katı kadar olduğunu belirledi. Çarpışmanın fırlattığı gereçler saniyede 0,95 ila 1,28 kilometre süratle hareket etti.

ARTEMİS BU BÖLGEYİ İNCELEYEBİLİR

NASA’nın 2027’de fırlatmayı planladığı Artemis III vazifesi, Ay’ın güney kutbuna iniş yapacak. Araştırmacılar, bu bölgedeki jeolojik oluşumları daha ayrıntılı incelemek için astronotların fırsat bulabileceğini düşünüyor. Çarpışma sonucu fırlayan gereçlerin iniş noktalarından uzak olduğunu gösteren modeller, astronotların daha derin katmanlara ulaşarak Ay’ın tarihine dair yeni keşifler yapabileceği manasına geliyor.

Araştırmanın bulguları, Nature Communications mecmuasında yayımlandı.