Günlükyaşamda bazen gerilimin içinde olduğumuzu anlamayız. Zira beynimiz, kimi durumlarda gerilimin tesirlerini gizleyerek bunu “normal” bir durum üzere algılamamıza neden olur.
Oysa zihnimizin ve hislerimizin gerilimin varlığını birçok farklı yolla bize bildirdiğine dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, ‘’Bu saklı işaretleri erken fark etmek, tedbir almak ve gerilimin ziyanlarını en aza indirmek için önemlidir’’ dedi. Gerilimin fizikî, zihinsel ve duygusal belirtilerini şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Derya Uludüz
ZİHİNSEL BELİRTİLER
Beynimiz, gerilim altında en fazla yük taşıyan organlardan biridir. Gerilimin zihinsel tesirleri o kadar alışıldık hale gelir ki, birçok vakit bunu günlük hayatın bir modülü olarak görürüz. Gerilimin zihinsel işaretlerini şöyle sıralayabiliriz:
Unutkanlık: Anahtarları daima kaybediyor, randevuları unutuyor, tıpkı şeyi tekraren hatırlamaya çalışıyorsanız, gerilim hafıza işlevlerinizi zayıflatıyor olabilir.
Beynimiz çok yük altında olduğunda, kısa vadeli hafızaya odaklanmakta zorlanır ve hatırlama kapasitesi düşer.
Odaklanma sorunları: bir kitap okurken yahut bir e-posta yazarken dikkatinizin çabuk dağıldığını, cümleleri tekrar tekrar okumak zorunda kaldığınızı fark ediyor musunuz? Gerilim, beynimizin bilişsel fonksiyonlarını yavaşlatır ve odaklanmayı zorlaştırır.
Karar vermede zorlanma: Günlük kolay seçimlerde bile uzun müddet düşünüyor “ne yesem?” üzere kolay sorulara bile karar veremiyorsanız, beyniniz gerilim nedeniyle optimal çalışmıyor olabilir.
Stres, karar verme süreçlerinde netliği azaltarak daima bir kararsızlık hali yaratır.
DUYGUSAL BELİRTİLER
Stres, duygusal olarak da kendini gösterir. Lakin bu değişiklikleri bazen şahsî özelliklerimizle yahut süreksiz ruh hali dalgalanmalarıyla karıştırırız ve sorunun kaynağının gerilim olduğunu fark etmeyiz. İşte o işaretler…
Ani öfke patlamaları: Küçük olaylar karşısında çok reaksiyon veriyor, sabırsızlığınızın giderek arttığını hissediyor musunuz? Gerilim, duygusal dengeyi bozarak öfkeyi denetim etmeyi zorlaştırır.
Motivasyon eksikliği: Evvelden keyif aldığınız şeylere karşı ilgisizlik hissediyorsanız, hobilerinize karşı hevesiniz azaldıysa ve daima erteleme eğilimindeyseniz, zihniniz çok yük altında olabilir. Gerilim, dopamin düzeylerini düşürerek motivasyon kaybına yol açar.
Hassasiyetin artması: Ufak tenkitler sizi ziyadesiyle etkiliyor, kendinizi her zamankinden daha kırılgan hissediyorsanız, gerilim bedeninizde duygusal hassasiyeti artırıyor olabilir.
Özellikle uzun periyodik gerilim altında kalan bireyler, olağanda kayıtsız kalabilecekleri hususlara çok duygusal reaksiyon verebilirler.
FİZİKSEL BELİRTİLER
Beyin stresten etkilendiğinde, bunu direkt vücudumuza yansıtır. Fakat birçok fizikî belirtiyi fark etmemize karşın nedenlerini göz gerisi ederiz.
Kas gerginliği ve boyun ağrısı: Gün sonunda omuzlarınızda, boynunuzda yahut sırtınızda ağır bir ağrı hissediyorsanız, gerilim kaslarınızı daima kasılı tutuyor olabilir. Bu gerginlik, vakitle kronik kas ağrılarına yol açabilir.
Baş ağrısı: Özellikle alın ve şakak bölgelerinde sık sık ağrı hissediyorsanız, bu, gerilimin tetiklediği tansiyon tipi baş ağrılarının bir göstergesi olabilir.
Bağırsak sorunları: Ani kabızlık, ishal yahut mide rahatsızlıkları yaşıyorsanız, gerilim bağırsak sıhhatinizi direkt etkiliyor olabilir. Beyin ve bağırsak irtibatı nedeniyle, gerilim bağırsak hareketlerini sistemsiz hale getirebilir ve hassas bağırsak sendromunu tetikleyebilir.
NASIL YÖNETELİM?
Vücudumuzun verdiği bâtın sinyalleri fark etmek, gerilimi denetim altına almanın birinci adımıdır. Pekala, gerilimin olumsuz tesirlerini azaltmak için ne yapabiliriz?
– Nefes idmanları yapın: Derin nefes almak, gerilim hormonlarını azaltarak bedeni rahatlatır.
– Nizamlı idmanı ihmal etmeyin: Hareket etmek, endorfin düzeylerini artırarak gerilimi dengelemeye yardımcı olur.
– Sosyal bağlarınızı güçlendirin: Sevdiklerinizle vakit geçirmek, gerilimin tesirlerini hafifletir.
– Uyku nizamınıza ihtimam gösterin: Kaliteli uyku, gerilimin bedende yarattığı tahribatı azaltmada kıymetli bir rol oynar.
– Beslenmenize dikkat edin: Sağlıklı besinler, bağışıklığı güçlendirerek, bedenin gerilimle daha uygun başa çıkmasına yardımcı olur.
